Παιδιά και Τηλεόραση

Αφήνουμε τα παιδιά να δουν τηλεόραση ή όχι;

Αν ναι, πόση ώρα;

Τι προγράμματα πρέπει να βλέπουν;

Σε κάθε άρθρο, κείμενο, βιβλίο ή έρευνα οι ειδικοί αναφέρουν είτε τα θετικά της τηλεόρασης είτε τα αρνητικά. Οι γονείς χρειάζεται αρχικά να ενημερωθούν και ύστερα να αποφασίσουν και να επιλέξουν οι ίδιοι τι θέλουν για το παιδί τους και την οικογένεια τους.

Πόσες ώρες ενδείκνυται να βλέπουν τα παιδιά τηλεόραση;

Η Αμερικάνικη Ακαδημία της Παιδιατρικής (2009) συνιστά ‘τα παιδιά κάτω των δύο ετών να μην βλέπουν τηλεόραση. Τα παιδιά άνω των δύο ετών να βλέπουν το πολύ μία ή δύο ώρες την ημέρα ποιοτικά και κατάλληλα προγράμματα χωρίς βία. Στο χρόνο αυτό περιλαμβάνονται και τα βίντεο, ο υπολογιστής, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα κινητά και τα tablets.’

Ποιές είναι οι επιπτώσεις της τηλεόρασης στην ανάπτυξη των παιδιών;

Τα παιδιά από τη γέννηση τους μέχρι την ηλικία των πέντε διανύουν την πιο σημαντική περίοδο για την ανάπτυξη τους, σωματικά και εγκεφαλικά. Η ανεξέλεγκτη έκθεση τους στην τηλεόραση συνδέεται με αρνητικές επιπτώσεις στην πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου και στην δια βίου σωματική τους υγεία.

Τα παιδιά που βλέπουν 10 ώρες τηλεόραση ή και περισσότερο την εβδομάδα είναι πιθανόν να αναπτύξουν δυσκολία στην ομιλία, το διάβασμα και τη συγκέντρωση.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, όταν βλέπουν πολλές ώρες τηλεόραση, τότε η τηλεόραση μπορεί να λειτουργήσει σαν αντικείμενο προσκόλλησης.

Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που βλέπουν πάνω από 22 ώρες την εβδομάδα τηλεόραση έχουν μεγαλύτερη τάση προς την παιδική παχυσαρκία. Αντικαθιστούν την άσκηση με την τηλεόραση. Τα παιδιά μένουν ακίνητα και αμίλητα αντί να κινούνται, να μιλούν και να παίζουν και είναι παθητικοί θεατές.

Επίσης, η δημιουργική σκέψη και η φαντασία τους υπολειτουργούν και δυσκολεύονται να παίρνουν πρωτοβουλίες. Σε αυτές τις ηλικίες δεν ξεχωρίζουν μια φανταστική ιστορία από την πραγματική. Ότι βλέπουν πιστεύουν ότι συμβαίνει στα αλήθεια.

Ακόμα, η υπερβολική χρήση της τηλεόρασης μπορεί να δημιουργήσει διαταραχές στον ύπνο. Τα παιδιά, είτε δυσκολεύονται να κοιμηθούν, είτε δεν διατηρούν μια σταθερή ώρα ύπνου, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την πνευματική και σωματική τους ανάπτυξη.

Όταν η τηλεόραση είναι απλά ανοιχτή: τα παιδιά ακούν μουσική που τα αναστατώνει, εκρήξεις, έντονους θορύβους, φλας, γρήγορες εναλλαγές στις εικόνες, ακατάλληλο λεξιλόγιο, βία κλπ. Όλα αυτά δημιουργούν στα παιδιά υπερδιέγερση και επιθετικότητα.

Οι διαφημίσεις προωθούν την υπερκατανάλωση των παιδιών σε σχέση με παιχνίδια και με μη υγιεινά σνακ.

Τα παιδιά μαθαίνουν και εξελίσσονται χρησιμοποιώντας τις πέντε αισθήσεις τους. Με την τηλεόραση λειτουργούν μόνο οι δυο: όραση και ακοή, οι υπόλοιπες είναι ανενεργές (όσφρηση, γεύση και αφή).

Τέλος, είναι πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα συμπεριφοράς. Τα παιδιά, βλέποντας βίαια προγράμματα ή παιδικές σειρές, μαθαίνουν ότι η επιθετικότητα και η βία είναι ένας αποδεκτός τρόπος για να λύνονται τα προβλήματα. Παράλληλα, βλέποντας πολλές ώρες τηλεόραση τους μένει λιγότερος χρόνος για ενεργητικό και δημιουργικό παιχνίδι.

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ακαδημία της Παιδιατρικής (2009) ‘Η τηλεοπτική βία ασκεί σημαντική επίδραση στη συμπεριφορά των παιδιών και είναι μία από τις αιτίες που η βία χρησιμοποιείται ευρέως ως τρόπος επίλυσης των διαφορών. Επίσης, η τηλεόραση παραμορφώνει την πραγματικότητα σε ζητήματα όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, ο καπνός, η σεξουαλικότητα και οι οικογενειακές σχέσεις.’

Ποια είναι η καλή χρήση της τηλεόρασης;

Υπάρχει και η καλή χρήση της τηλεόρασης. Προβάλλονται και εκπαιδευτικά προγράμματα, αξιόλογες εκπομπές, ντοκιμαντέρ και κινούμενα σχέδια κατάλληλα για την παιδική ηλικία. Κριτήρια για την καταλληλότητα των προγραμμάτων είναι: να αυξάνει τις γνώσεις των παιδιών, να τα διασκεδάζει και να εμπλουτίζει το λεξιλόγιο τους.

Η εκπαιδευτική τηλεόραση δεν πρέπει να αντικαθιστά το παιχνίδι, το διάβασμα ή την επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας. Θα πρέπει να εμπλουτίζει τη ζωή του παιδιού.

(9) Συμβουλές:

Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν με ποιο τρόπο χρησιμοποιεί το παιδί τους την τηλεόραση. Το παιδί έχει ανάγκη από την επίβλεψη, την κρίση και την εμπειρία των γονιών.
Να υπάρχει όριο στη διάρκεια που βλέπουν τα παιδιά τηλεόραση.
Να μην υπάρχει τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο.
Να είναι κλειστή κατά την διάρκεια των γευμάτων.
Να μην τρώνε τα παιδιά μπροστά στην τηλεόραση.
Να την ανοίγουν όταν υπάρχει κάτι αξιόλογο να δουν και να βλέπουν μόνο κατάλληλα τηλεοπτικά προγράμματα για την ηλικία τους. Αν είναι δυνατό, οι γονείς να τα παρακολουθούν παρέα με τα παιδιά τους και να τα συζητάνε.
Η τηλεόραση να μη λειτουργεί σαν τρόπος φύλαξης των παιδιών.
Η τηλεόραση να μη γίνεται αντικείμενο επιβράβευσης ή στέρησης (τιμωρία).
Αντικαταστήστε την τηλεόραση με επικοινωνία, συζήτηση και παιχνίδι.